ប្រវត្តិឈូកខ្មែរ
- សេចក្ដីលម្អិត
- ជំពូក៖ ឯកសារស្រាវជ្រាវ
- ចេញផ្សាយនា 29 ឧសភា 2013
- ចុចដង៖ 5871
ឈូកជាផ្កាសក្ការៈ
ឈូក គឺជាវារីជាតិដុះនៅក្នុងភក់នៃស្រះ ត្រពាំង បឹងបួរ វាលភក់ និងស្រែពន្លិចទឹកដែលមានជម្រៅរាក់ ។ ឈូកមានដើមកំណើតនៅមជ្ឈឹមបូព៌ា អាស៊ី អូស្ត្រាលី និងប៉ាពូអាស៊ីនូវែលហ្គីណេ ។ ឈូកអាចមានកំពស់រហូតដល់ ៦ម អាស្រ័យទៅតាមជម្រៅទឹក ។ ឈូកមានដុះនៅគ្រប់ទីតំបន់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ។
មើមឈូក គឺជាពករឹងនៅក្នុងភក់ក្រោមទឹក ។ ឈូកមានដើមមូលវែង និងមានបន្លាតូចៗព័ទ្ធជុំវិញ ហើយវាមានតួនាទីតភ្ជាប់មើម ទៅស្លឹក និងផ្កា ។ ភាគច្រើនគេយកមើមឈូកទៅស្ងោជាមួយជើងជ្រូក ឬឆ្អឹងជ្រូក ហើយគេក៏យកមើមឈូកទៅហាលឲ្យស្ងួត រួចកិនកម្ទេចធ្វើម្សៅផងដែរ ។ ក្រអៅឈូក គឺជាខ្នែងខ្ចីដែលបែកចេញពីមើមឈូក ។ គេយកក្រអៅឈូកទៅធ្វើជាអាហារបរិភោគបានច្រើនយ៉ាង ដូចជា អន្លក់ ញ៉ាំ ឆា និងស្លម្ជូរ ។
ស្លឹកឈូក មានរាងមូលដូចថាសអាចមានទំហំដល់ ៩តឹក (៩០សម) ។ ស្លឹកឈូកអាចអណ្ដែត ឬផុសចេញផុតពីផ្ទៃទឹក និងមានស្នាមឆូតៗ ។ ក្នុងកំឡុងពេលដែលថង់ផ្លាស្ទិចមិនទាន់បានគេនាំចូលមកប្រើប្រាស់ ស្លឹកឈូកត្រូវបានគេប្រើប្រាស់យ៉ាងទូលាយសម្រាប់វេចខ្ចប់របស់របរ និងចំណីអាហារ ។ ខ្ញុំនឹកឃើញកាលពីក្មេងទៅផ្សារទិញនំពងអន្សង និងសាច់ជ្រូកដែលគេខ្ចប់នឹងស្លឹកឈូក ។ បើគិតពីតម្លៃខាងបរិស្ថាន ស្លឹកឈូកល្អជាងថង់ផ្លាស្ទិច ពីព្រោះស្លឹកឈូកឆាប់រលួយ និងផ្ដល់ជាជីកុំប៉ុស្តិ៍មានប្រយោជន៍ដល់កសិកម្ម ។ រីឯថង់ផ្លាស្ទិចចំណាយពេលយូរឆ្នាំទំរាំតែរលាយ ។
ផ្កាឈូក មានច្រើនត្របក និងមានច្រើនពណ៌ ដូចជា ស ក្រហម និងច្រាល ។ ឈូកគឺជាផ្កាសក្ការៈនៅក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា និងព្រហ្មញ្ញសាសនា ។ ផ្កាឈូកមានទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទទៅនឹងពុទ្ធប្រវត្តិ ។ គេចាត់ទុកផ្កាឈូកថាជាផ្កាបរិសុទ្ធទោះជាដុះចេញពីក្នុងភក់ និងជាផ្កាសម្រាប់ថ្វាយព្រះ ។
ផ្លែឈូក មានរាងកោនដែលអាចមើលឃើញនៅពេលដែលស្រទាប់ត្របកផ្ការុះ ធ្លាក់ ។ ផ្លែឈូកប្រើជាអាហារតាមខ្ចីតាមចាស់ ។ ចំណែកឯផ្លែគ្រាប់ខ្ចីដែលគ្មានសាច់ក៏ជាល្បែងលែងរបស់ក្មេងៗដែរ គឺយកវាទៅជល់នឹងអ្វីមួយដើម្បីឮសូរ ជាពិសេស ជល់នឹងថ្ងាស ។ អ្នកខ្លះមានជំនឿថាការខាំទំពារគ្រាប់ឈូកលីងឲ្យបានញឹកញាប់ គឺជាការសមធ្មេញឲ្យមានភាពរឹងមាំ ។ គ្រាប់ឈូកមានរាងមូល ឬអូវ៉ុល មានពណ៌បៃតងពេលខ្ចី និងពណ៌ត្នោតពេលចាស់ ។ គ្រាប់ឈូកស្ថិតក្នុងប្រភេទគ្រាប់រុក្ខជាតិមានវត្តមានយូរអង្វែង តាមការកត់ត្រាក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់មនុស្សជាតិ ។
ចម្លាក់សកម្មភាពបេះផ្កាឈូកនៅប្រាសាទបាយ័ន
ប្រវត្តិឈ្មោះប្លុក
ចម្លាក់អុំទូកបេះផ្កាឈូកនៅប្រាសាទបាយ័ន
ឈូកខ្មែរ ត្រូវបានជ្រើសរើសធ្វើជាឈ្មោះប្លុកនេះ ដោយសារខ្ញុំសង្កេតឃើញថា ឈូកជាផ្កាសក្ការៈ ជាផ្កាបរិសុទ្ធ ទោះជាដុះនៅក្នុងភក់ជ្រាំក៏នៅតែមិនចោលសារជាតិ និងបាននៅជិតស្និទនឹងជនជាតិខ្មែរយើងតាំងពីបុរាណរៀងមក ដែលស្ដែងឲ្យឃើញតាមរយៈការរៀបចំរណ្ដាប់គ្រឿងពលីការផ្សេងៗ រហូតដល់ក្បាច់រចនាចម្លាក់នៅលើប្រាង្គប្រាសាទនានា ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ឈូកជារុក្ខជាតិដែលសរីរាង្គទាំងអស់មានគុណប្រយោជន៍គ្រប់យ៉ាង រាប់បញ្ចូលតាំងពីឫស (ក្រអៅ) មើម ដើម ស្លឹក ផ្កា និងផ្លែ ។ សមនឹងកំណាព្យ «ផ្កាឈូក» របស់កវី ម៉ុក សំអោក ដែលបានពិពណ៌នាថា «បងអុំទូកទៅ ឮសូរគ្រូកៗ ទៅបេះផ្កាឈូក នៅក្នុងបឹងកក់ ឱផ្កាឈូកអើយ ដុះចេញពីភក់ គួរធុំអាក្រក់ ម្ដេចឡើយឈ្ងុយឈ្ងប់ ទាំងមើមក្រអៅ ទាំងម្សៅឈ្ងុយសព្វ ដុះក្នុងដីល្បប់ ត្រលប់ជាល្អ» ។ លើសពីនេះទៅទៀតគឺខ្ញុំចូលចិត្តញ៉ាំឆាក្រអៅឈូក និងម្សៅឈូកកូរទឹកក្ដៅ (ខ្សឹបៗ ជួយលាក់ផងកុំឲ្យគេដឹងអាថ៌កំបាំងនេះ) ។
បេសកកម្មរបស់ឈូកខ្មែរ គឺផ្ដល់ចំណេះដឹងសកលជាភាសាជាតិ «ខ្មែរ» ។ ប៉ុន្តែគួរសោកស្ដាយ ខ្ញុំមិនអាចចេះដឹងនូវអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងទាំងអស់បានទេ ដូច្នេះហើយបានជាប្លុកនេះគ្របដណ្ដប់ភាគច្រើនដោយអត្ថបទផ្នែក វប្បធម៌‑អរិយធម៌ខ្មែរ (ជាមុខវិជ្ជាដែលខ្ញុំចូលចិត្តស្រាវជ្រាវ) និងផ្នែកវិស័យកសិកម្ម (ជាជំនាញបច្ចេកទេសរបស់ខ្ញុំ) ។ ដោយហេតុតែទឹកចិត្តស្រឡាញ់វិស័យអក្សរសាស្ត្រ និងដើម្បីចូលរួមចំណែកឲ្យធនធានឯកសារជាភាសាខ្មែរនៅលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតមានភាពសម្បូរបែប ខ្ញុំក៏ចេះតែឆ្លៀតពេលប្រឹងប្រែងតាមលទ្ធភាពដែលអាចធ្វើបាន ។ រីឯវិធីសាស្ត្រចែករំលែកនូវចំណេះដឹង ខ្ញុំធ្វើឡើងតាម៣រូបភាព ដូចខាងក្រោម ៖
-
លើកយកឯកសារចាស់ៗដែលមានស្រាប់មកផ្សព្វផ្សាយឡើងវិញ ដោយមានភ្ជាប់មកជាមួយនូវរូបភាពដែលបានថតដោយផ្ទាល់ដៃ ឬបានតាមរយៈការស្រាវជ្រាវផ្សេងៗ ឲ្យបានច្រើនបំផុតតាមដែលអាចធ្វើបាន ។ ខ្ញុំមានបទពិសោធន៍ខ្លួនឯងនៅពេលសិក្សាអត្ថបទប្រពៃណី វប្បធម៌ ភូមិសាស្ត្រ និងអត្ថបទផ្សេងៗទៀត គឺខ្ញុំបានអានតែជាអក្សរសុទ្ធសាធ និងធ្វើការនឹកស្រមៃព្រាលៗទៅលើរបស់នោះតាមការរៀបរាប់របស់អ្នកនិពន្ធប៉ុណ្ណោះ ឬជួនកាលមានរូបតែមួយសន្លឹកយកមកបង្ហាញតែប៉ុណ្ណោះ ដែលជាការមួយមិនគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីឲ្យបានយល់ជ្រួតជ្រាប ចងចាំបានយូរ និងអាចពន្យល់បន្តទៀតបាន ។ ដូចពាក្យបុរាណាចារ្យលោកពោលថា «អានឬឮ១០០ដង មិនស្មើនឹងឃើញ១ដង ឃើញ១០០ដង មិនស្មើនឹងប៉ះស្ទាប១ដង» និង «ខ្ញុំឮខ្ញុំភ្លេច ខ្ញុំឃើញខ្ញុំចាំ ខ្ញុំធ្វើខ្ញុំយល់ ខ្ញុំរកឃើញ ខ្ញុំជាម្ចាស់» ។
-
ផ្ដល់នូវព័ត៌មានទាន់ហេតុការណ៍ថ្មីៗសំខាន់ៗដែលកើតមាននៅក្នុងប្រទេស និងបកប្រែនូវរបកគំហើញ និងការស្រាវជ្រាវថ្មីៗរបស់អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ ដែលភាគច្រើនជាអត្ថបទដែលទាក់ទងនឹងវប្បធម៌‑អរិយធម៌ខ្មែរ វិស័យកសិកម្ម និងជីវឥន្ធៈ ។
-
ផ្ដល់ជូននូវកំណត់ហេតុ និងរឿងរ៉ាវផ្សេងៗដែលខ្ញុំជួបប្រទះប្រចាំថ្ងៃ ឬធ្លាប់បានឆ្លងកាត់ ។
ចម្លាក់ដើមឈូកដុះចេញពីក្បាលនាគ នៅប្រាសាទព្រះខ័ន